Produkcja i wprowadzanie na rynek ekologicznych suplementów diety

Produkcja i wprowadzanie na rynek ekologicznych suplementów diety

Produkcja ekologicznych suplementów diety stanowi istotne wyzwanie, ponieważ wiąże się z koniecznością spełnienia wielu wymagań prawnych i jakościowych. Te regulacje obejmują zarówno ogólne zasady dotyczące suplementów diety, jak i szczegółowe kryteria dotyczące produktów ekologicznych.

Rynek produktów ekologicznych w Unii Europejskiej, w tym w Polsce, wykazuje tendencję wzrostową. Rosnąca świadomość konsumentów i poszukiwanie żywności wytwarzanej w warunkach zbliżonych do naturalnych stwarzają możliwości dla ekologicznych suplementów diety. Jednak producenci żywności ekologicznej zmagają się z problemami, takimi jak na przykład znalezienie wiarygodnych dostawców i wartościowych surowców ekologicznych czy nieuczciwa konkurencja stosująca chwyty marketingowe sugerujące, że jej produkty są ekologiczne, kiedy w rzeczywistości nie są.

Regulacje prawne dotyczące ekologicznych suplementów diety w UE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. jest głównym dokumentem, który ustanawia zasady produkcji ekologicznej, związane z nią przepisy, certyfikację oraz stosowanie oznaczeń ekologicznych. Określa ono ramy prawne dla produkcji, przygotowania, znakowania, dystrybucji, wprowadzania do obrotu oraz importu i eksportu produktów ekologicznych. W Polsce kwestie związane z rolnictwem ekologicznym reguluje również ustawa z dnia 23 czerwca 2022 r. o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej, która ustala zadania organów w zakresie produkcji ekologicznej zgodnie z rozporządzeniem UE 2018/848. Istnieją również liczne akta wykonawcze i delegowane Komisji Europejskiej, na przykład: Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/279 ustanawiające szczegółowe zasady kontroli, Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/1165 zezwalające na stosowanie niektórych produktów i substancji w produkcji ekologicznej oraz ustanawiające ich wykazy.

Wymogi dotyczące produkcji ekologicznej

W przypadku przetworzonej żywności ekologicznej, do której zaliczają się suplementy diety, obowiązuje zasada, że powinna ona być wytwarzana głównie z ekologicznych składników pochodzenia rolniczego. Przepisy dopuszczają jednak ograniczoną możliwość zastosowania niektórych nieekologicznych składników pochodzenia rolniczego, a także specyficznych produktów i substancji (np. do- datków do żywności, substancji pomocniczych w przetwórstwie). Stosowanie tych składników i substancji jest dozwolone wyłącznie, gdy zostały one wyraźnie dopuszczone zgodnie z Rozporządzeniem (UE) 2018/848 i umieszczone w wykazach. Proces dopuszczania opiera się na szczegółowych kryteriach i analizie, uwzględniających m.in. brak dostępności alternatyw ekologicznych lub naturalnych czy konieczność zastosowania danej substancji.

Przepisy przewidują możliwość użycia niektórych składników nieekologicznych, jeśli składnik ekologiczny nie jest dostępny w wy- starczającej ilości, oczywiście pod pewnymi warunkami. Składnikami tymi są na przykład kapsułki stosowane w produkcji ekologicznych suplementów diety, które mogą być wykonane z żelatyny bądź z HPMC (hydroksypropylometylocelulozy). W procesie produkcji ekologicznych suplementów diety dopuszczone jest wykorzystanie mikroorganizmów, takich jak probiotyki. Tego typu składniki bardzo rzadko mają status ekologiczny, dlatego należy tu bezwzględnie przestrzegać zakazu stosowania GMO (Genetically Modified Organism), a producent surowca powinien dostarczyć oficjalny dokument potwierdzający. Istotną kwestią z punktu widzenia branży suplementów diety jest używanie aromatów. W produkcji ekologicznej można używać aromatów z certyfikatem ekologicznym, ale dopuszczone są również naturalne substancje aromatyczne lub naturalne preparaty aromatyczne, które są zdefiniowane w rozporządzeniu (WE) nr 1334/2008 i są odpowiednio oznakowane. Najczęściej są to aromaty, w których składnik aromatyzujący otrzymano w co najmniej 95% z danego materiału źródłowego. Należy pamiętać o prowadzeniu dokumentacji potwierdzającej zezwolenia na stosowanie nieekologicznych składników rolniczych.

Na każdym etapie produkcji, przygotowania i dystrybucji należy podejmować proporcjonalne środki ostrożności, aby zapobiec zanieczyszczeniu produktami lub substancjami niedozwolonymi w produkcji ekologicznej. Zabronione jest stosowanie produktów, substancji i technik, które odtwarzają właściwości utracone w trakcie przetwarzania lub mogą wprowadzać w błąd co do natury produktu, na przykład dodanie niedozwolonych substancji aromatyzujących, w celu odtworzenia utraconych właściwości sensorycznych w trakcie przechowywania. Dopuszczona jest produkcja w jednym zakładzie produktów ekologicznych i nieekologicznych, ale pod warunkiem czasowego i przestrzennego oddzielenia oraz skrupulatnego czyszczenia linii produkcyjnych. Produkcja ekologiczna to również procesy mycia oraz dezynfekcji pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych. Używane do tego celu środki muszą być bezpieczne i nieinwazyjne dla środowiska, ale nie ma tu szczegółowych wymagań.

Producenci suplementów diety wykorzystujący surowce eko- logiczne są zobowiązani do zapewnienia zgodności swojej działalności z wymogami produkcji ekologicznej. W praktyce oznacza to konieczność potwierdzenia, że dostawca danego surowca posiada aktualny certyfikat ekologiczny. Samo otrzymanie kopii certyfikatu od dostawcy nie stanowi wystarczającego dowodu jego ważności ani autentyczności. Dlatego niezbędna jest jego weryfikacja w oficjalnym systemie TRACES (Trade Control and Expert System), prowadzonym przez Komisję Europejską. TRACES to platforma umożliwiająca elektroniczną wymianę dokumentów i informacji w zakresie kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym. System udostępnia publiczną bazę certyfikatów, gdzie możliwe jest wyszukiwanie podmiotów na podstawie nazwy lub numeru certyfikatu. Sprawdzenie certyfikatu dostawcy w systemie TRACES przed zakupem surowca jest kluczowe dla zachowania zgodności końcowego produktu z wymaganiami ekologicznymi. Pozwala to potwierdzić, że dostawca jest w danym momencie uprawniony do sprzedaży ekologicznych surowców.

Certyfikacja i znakowanie

Nie tylko pierwotny producent ekologicznych produktów ma obowiązek certyfikacji ekologicznej, ale również każde kolejne ogniwo łańcucha, do którego trafia produkt przed dotarciem do konsumenta. Jest to podyktowane definicją „produkcji ekologicznej”, która oznacza stosowanie metod zgodnych z rozporządzeniem UE na wszystkich etapach produkcji, przygotowania i dystrybucji. Podmioty odpowiedzialne za te etapy muszą zgłosić swoją działalność właściwym organom i zazwyczaj uzyskać certyfikat.

Etapy i działania w łańcuchu dostaw produktów ekologicznych, które podlegają kontroli:

1. Produkcja podstawowa: uprawa roślin, hodowla zwierząt, akwakultura.
2. Przygotowanie produktów: przetwarzanie, konserwowanie, pakowanie i/lub przepakowywanie, znakowanie i/lub ponowne znakowanie oraz inne działania na nieprzetworzonym produkcie, które go nie zmieniają (np. czyszczenie, mielenie, rozbiór). Co istotne, zakłady produkcyjne wymagają osobnej certyfikacji ekologicznej, nawet jeśli wszystkie użyte surowce są ekologiczne.
3. Magazynowanie: pomieszczenia muszą zapewniać identyfikację partii i unikać mieszania z produktami niezgodnymi z przepisami dotyczącymi produkcji ekologicznej.
4. Transport: nie ma osobnych zezwoleń i certyfikacji dla pojazdów transportujących, jednak ważne jest aby transport odbywał się w sposób zgodny z zasadami produkcji ekologicznej. Obejmuje to m.in. odpowiednią dokumentację, oznakowanie, zabezpieczenie przed pomieszaniem ze składnikami/produktami nieekologicznymi.
5. Dystrybucja / wprowadzenie do obrotu / sprzedaż: podmioty zajmujące się dystrybucją suplementów diety oznaczonych jako ekologiczne, np. sklepy internetowe, sklepy stacjonarne, hurtownie muszą zgłosić swoją działalność w łańcuchu dostaw ekologicznych i uzyskać certyfikat potwierdzający, że spełniają wymagania dotyczące obrotu produktami ekologicznymi.
6. Import oraz eksport, dotyczący państw trzecich.       

Zakłady produkcyjne zajmujące się produkcją ekologiczną podlegają rygorystycznemu systemowi kontroli i dokumentacji. Weryfikacja zgodności następuje co najmniej raz w roku, jedną z form kontroli jest wizytacja podmiotu. Kontrole te przeprowadzane są przez jednostki certyfikujące, które są upoważnione do weryfikacji zgodności działalności podmiotów z rozporządzeniem 2018/848.

Eksport ekologicznych produktów

Produkty ekologiczne certyfikowane w Polsce mogą być swobodnie wprowadzane do obrotu w innych krajach Unii Europejskiej, pod warunkiem spełnienia wymogów rozporządzenia 2018/848.

Eksport produktów ekologicznych z Unii Europejskiej do krajów trzecich wiąże się z koniecznością dostosowania do przepisów obowiązujących w kraju docelowym. Importerzy mogą mieć własne wymagania dotyczące certyfikacji i znakowania produktów ekologicznych, dlatego należy je zweryfikować przed rozpoczęciem eksportu.

Na niektórych rynkach certyfikat EU Organic jest uznawany, są to na przykład:

• Kanada – należy do nielicznych państw, które formalnie uznają system EU Organic na mocy umowy o równoważności (EU–Ca- nada Organic Equivalency Arrangement).
• Zjednoczone Emiraty Arabskie – nie posiadają własnego sys- temu certyfikacji dla importowanych produktów. Certyfikat EU Organic jest tam akceptowany, ale nie jest obowiązkowy.
• Indie – możliwe jest uznanie certyfikatu EU Organic, pod wa- runkiem przejścia procedury zatwierdzenia importu i rejestracji w FSSAI (Food Safety and Standards Authority of India).
• Korea Południowa – część jednostek certyfikujących z UE jest uznawana, co może uprościć proces wprowadzenia produktu na rynek, choć niekiedy wymagana jest dodatkowa certyfikacja.

Na wielu innych rynkach niezbędne jest uzyskanie lokalnej certyfikacji ekologicznej:

• Stany Zjednoczone – certyfikat EU Organic nie jest uznawany. Produkty muszą posiadać certyfikat USDA Organic, nadawany przez Departament Rolnictwa USA lub akredytowaną jednostkę certyfikującą.
• Chiny – użycie oznaczenia ekologicznego na etykiecie wymaga uzyskania lokalnej certyfikacji przez jednostkę akredytowaną, np. COFCC.
• Japonia – obowiązuje lokalny system JAS Organic (Japanese Agricultural Standards), co oznacza konieczność przejścia osobnej procedury certyfikacyjnej.
• Australia – stosowanie oznaczenia „organic” wymaga zgodności z normą AS 6000 (Australian Standard for Organic and Biodynamic Products).
• Brazylia – produkty ekologiczne muszą być zarejestrowane jako „Produto Orgânico”, a proces certyfikacji nadzoruje Ministerstwo Rolnictwa (MAPA).

Eksporterzy powinni dokładnie analizować wymogi obowiązujące na danym rynku i współpracować z lokalnymi partnerami, by zapewnić zgodność z przepisami i uniknąć problemów przy wprowadzeniu produktu do obrotu.

Podsumowanie

Wprowadzenie ekologicznego suplementu diety na rynek wiąże się z istotnymi wyzwaniami, takimi jak zapewnienie dostaw certyfikowanych surowców, ich wyższy koszt oraz ograniczenia technologiczne w produkcji. Jednocześnie rosnące zainteresowanie konsumentów produktami naturalnymi i ekologicznymi stwarza możliwości rozwoju w tym segmencie. Kluczowe znaczenie dla osiągnięcia sukcesu rynkowego ma podkreślanie zdrowotnych i ekologicznych właściwości produktu, pełna transparentność w zakresie pochodzenia surowców i procesów produkcyjnych oraz spełnianie rygorystycznych wymogów dotyczących certyfikacji i oznakowania zgodnie z przepisami Unii Europejskiej i rynków zagranicznych. Ścisłe przestrzeganie tych regulacji oraz świadome budowanie zaufania konsumentów poprzez jakość i autentyczność mogą w znacznym stopniu przyczynić się do sukcesu ekologicznych produktów, w tym suplementów diety zarówno w Polsce, jak i na rynkach międzynarodowych.

Zobacz również: Pharmena rozpoczyna sprzedaż suplementów diety w największej e-aptece w Europie Zachodniej

Przejdź do artykułu