Sprzedaż suplementów diety w sklepach i aptekach internetowych – jak nie narazić się na kary?

Wobec rosnącego zainteresowania konsumentów zakupami suplementów diety na odległość, coraz częściej prowadzone są kontrole stron internetowych oferujących tę szczególną kategorię środków spożywczych. Nie powinno już dziwić, że inspekcja sanitarna weryfikuje treści na stronie sklepu internetowego, na popularnych platformach aukcyjno-sprzedażowych oraz w aptekach internetowych.

W świetle rozszerzonego nadzoru inspekcji nad obrotem suplementami diety online należy zwrócić szczególną uwagę na poprawność działań – zarówno sprzedażowych jak i reklamowych (takich jak pozycjonowanie, linkowanie, listy cenowe, specjalistyczne wyszukiwarki, banery).

Obowiązkowe informacje przy sprzedaży suplementów diety

Kluczowym aspektem sprzedaży on-line jest przekazywanie informacji na temat suplementu diety w sposób rzetelny, jasny i łatwy do zrozumienia dla konsumenta. Informacje na temat żywności nie mogą:

• wprowadzać konsumenta w błąd,

• być niejednoznaczne,

• dezorientować konsumenta.

To na przedsiębiorcy leży obowiązek prawidłowego przedstawienia informacji, aby konsument mógł podjąć świadomą decyzję o zakupie danego suplementu diety. Wszystkie obligatoryjne informacje przekazywane konsumentowi powinny być udostępnione przed zakupem. Konsument musi mieć możliwość zapoznania się z danymi dotyczącymi produktu przed podjęciem decyzji zakupowej.

Zgodnie z rozporządzeniem nr 1169/2011 z zastrzeżeniem wyjątków określonych w przepisach obowiązkowe jest podanie następujących danych szczegółowych:

a. nazwa żywności;

b. wykaz składników;

c. wszelkie składniki lub substancje pomocnicze w przetwórstwie wymienione w załączniku II lub uzyskane z substancji lub produktów wymienionych w załączniku II, powodujące alergie lub reakcje nietolerancji, użyte przy wytworzeniu lub przygotowywaniu żywności i nadal obecne w produkcie gotowym, nawet jeżeli ich forma uległa zmianie;

d. ilość określonych składników lub kategorii składników;

e. ilość netto żywności;

f. data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia;

g. wszelkie specjalne warunki przechowywania lub warunki użycia;

h. nazwa lub firma i adres podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo spożywcze, o którym mowa w art. 8 ust. 1;

i. kraj lub miejsce pochodzenia w przypadku przewidzianym w art. 26;

j. instrukcja użycia, w przypadku gdy w razie braku takiej instrukcji odpowiednie użycie danego środka spożywczego byłoby utrudnione;

k. w odniesieniu do napojów o zawartości alkoholu większej niż 1,2 % objętościowo, rzeczywista zawartość objętościowa alkoholu.

W zależności od składu suplementu diety konieczne może być umieszczenie dodatkowych informacji, których podanie jest wymagane prawem.

Należy pamiętać o tym, że przekazanie informacji dotyczących suplementu diety przed zawarciem umowy sprzedaży ma umożliwić konsumentowi podjęcie świadomej decyzji zakupowej.

Linkowanie – czy może być podstawą do kary pieniężnej?

Nieprawidłowe linkowanie na stronie sklepu internetowego może wiązać się z ryzykiem nałożenia sankcji przez odpowiednie organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Informacje dot. suplementu diety na stronie sprzedażowej muszą być przekazane zgodnie z wyżej opisanymi wymogami.

Nie jest dobrym rozwiązaniem zamieszczanie niedozwolonych oświadczeń na temat produktu lub jego składników poprzez odnośniki do innych stron. Mimo to nadal część przedsiębiorców stosuje taki mechanizm, sądząc, że uchroni ich to przed karą za treści wprowadzające w błąd czy stosowanie niedopuszczonych oświadczeń zdrowotnych.

Podkreślić należy, że takie działanie w żaden sposób nie niweluje odpowiedzialności. Przeciwnie – zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 8 września 2016 w sprawie C-160/15 GS Media BB przeciwko Sanoma i inni: „Odpowiedzialność za treści podlinkowane ponoszą podmioty prowadzące w tym zakresie profesjonalną, zarobkową działalność oraz konsumenci, którzy mają świadomość, że podlinkowane treści naruszają prawo”.

Ponadto w tym ważnym precedensie TSUE podkreślił, że „zarobkowy charakter witryny implikuje powstanie prawnego domniemania, że administrator tej witryny miał świadomość nielegalnego charakteru treści, do których odsyłają zamieszczone przez niego hiperłącza”.

Porównywarki cenowe a sprzedaż w kanale aptek internetowych

W świetle rosnącej sprzedaży internetowej suplementów diety przedsiębiorcy poszukują rozwiązań, dzięki którym ich oferta wyróżni się na tle konkurencji. Jednym z takich narzędzi są porównywarki cenowe. Korzystanie z tego typu sposobów wyróżnienia swojego suplementu diety jest dozwolone. Należy jednak zachować szczególną ostrożność w przypadku sprzedaży w kanale aptek internetowych.

Nie należy zapominać, że choć obszar suplementów diety podlega prawu żywnościowemu, to jednak sprzedaż za pośrednictwem apteki częściowo regulowana jest również przez prawo farmaceutyczne.

W porównywarkach cenowych niejednokrotnie zamieszczane są strony aptek internetowych, które w swoim asortymencie – oprócz leków – posiadają również suplementy diety. Dominujące dotychczas stanowisko organów nadzoru wskazywało, że takie działanie stanowi niedozwoloną reklamę aptek. Pod koniec 2021 r. w temacie tym wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny, wydając wyrok z dnia 22 października 2021 r. o sygn. akt II GSK 971/21. Zgodnie z zaprezentowaną tezą „Porównywarka nie jest zatem zwykłym spisem cen produktów, gdyż istotą jej działania jest uszeregowanie sklepów według ceny oferowanych produktów. Oczywiste jest przy tym, że sprzedający, który chce mieć są jak najwyższą pozycję w wyszukiwarce zmuszony jest do oferowania jak najniższej ceny. Jeśli zatem apteka internetowa korzysta z porównywarki cen, to robi to tylko w jednym celu – aby użytkownik dokonał zakupu danego produktu właśnie w tej aptece sugerując się jego ceną”.

Podsumowanie

Sprzedaż suplementów diety w ramach e-commerce – niezależnie od tego, czy odbywa się na stronie internetowej producenta, portalu aukcyjno-sprzedażowym czy w aptece internetowej – musi właściwie realizować obowiązek przekazywania informacji na temat produktu przed podjęciem decyzji zakupowej. Coraz częstsze kontrole z urzędu lub interwencyjne (będące nie raz wynikiem tzw. „donosu”) powinny być przestrogą, która ukierunkuje sprzedaż suplementów diety on-line w stronę zgodnej z prawem.

Artykuł został opublikowany w kwartalniku „Świat Przemysłu Farmaceutycznego” 2/2022