Kolostrum – naturalna odporność dla każdego

Odporność człowieka dzieli się na dwa główne typy: odporność wrodzoną czyli tzw. swoistą i odporność nabytą – nieswoistą. Centrum układu odpornościowego człowieka są jelita ze względu na bogatą florę bakteryjną jaka się w nich znajduje. Około 80% odporności z jelit związana jest z układem GALT (eng: gut-associated lymphoid tissues) czyli połączeniem jakie występuje pomiędzy  układem  limfatycznym i błoną śluzową układu pokarmowego. Czynnikiem, który również w dużym stopniu przyczynia się współcześnie do pogorszenia stanu jelit, a co za tym idzie do obniżenia odporności są niesteroidowe leki przeciwzapalne. NLPZ są obecnie najczęściej przepisywanymi lekami na świecie i pomimo niewątpliwej skuteczności leczenia urazów mięśniowo-szkieletowych, przewlekłe podawanie powoduje uszkodzenia żołądka i jelit.

Jednym ze skutecznych remediów zmniejszającym te uszkodzenia oraz stabilizującym działanie mechanizmów odporności okazuje się być kolostrum.

Co to jest kolostrum?

Kolostrum to naturany produkt wytwarzany przez gruczoły mlekowe ssaków. Jego produkcja rozpoczyna się w końcowym etapie ciąży i trwa do kilkudziesięciu godzin po porodzie kiedy to zaczyna przekształcać się w mleko.  Kolostrum jest pozyskiwane m.in. od krów, kóz czy klaczy. Naistotniejszą cechą kolostrum odróżniającą je od mleka jest wysoka zawartość substancji biologicznie czynnych wykazujących działanie odżywcze i immunologiczne. Siara bydlęca – bo tak inaczej nazywa się kolostrum pochodzące od krów – zawiera białka serwatkowe i kazeinowe, immunoglobuliny czyli przeciwciała typu A, G oraz M w różnym stężeniu, chroniące organizm przed patogenami chorobotwórczymi, laktozę która dostarcza energii i reguluje aktywność flory bakteryjnej w jelitach, laktoferynę o działaniu przeciwwirusowym, lizozym o działani przeciwbakteryjnym, polipeptyd bogaty w prolinę, glikomakropeptyd, laktoalbuminę, laktoglobulinę, laktoperoksydazę, czynniki wzrostu (np. IGF-1/IGF-2), minerały takie jak potas, fosfor, wapń czy magnez, a także witaminy z grupy B, witaminę A, C i E.

Terapeutyczne właściwości colostrum.

Jednym z głównych składników siary bydlęcej jest laktoferyna, która rozbija ściany komórkowe bakterii i aktywizuje układ odpornościowy do skuteczniejszego zwalczania infekcji. Laktoferyna wykazuje duże powinowactwo do bialek transportowych, które znajdują się w ścianie komórkowej bakterii. Zarówno laktoweryna jak i wyżej wspomniane białka mają charakter  hydrofilowy co powoduje, że są zdolne do wzajemnego przyłączenia.  W ten sposób laktoferyna zaburza przepuszczalność ścian bakterii i narusza ich stabilność tym samym zapobiegając przyłączaniu się bakterii do komórek nabłonka jelitowego i dalszego ich rozwoju. Jednym ze składników kolostrum o podobnym działaniu są przeciwciała IgA.

Laktoferyna w połaczeniu z innym składnikiem kolostrum – lizozymem – wykazuje właściwości przeciwbakteryjne wobec takich bakterii jak: Vibrio cholerae, S. typhimurium i E. coli. Pond to laktoferyna bierze czynny udział w metabolizmie żelaza. Dzięki zdolności wiązania tego pierwiastka, uniemożliwia jego wykorzystanie przez bakterie w fazie wzrostu.

Podczas badań prowadzonych na myszach zaobserwowano również wzrost liczby neutrofili oraz obniżenie poziomu cytokiny stanu zapalnego TNF-alfa. Stymulowanie wzrostu komórek odpornościowych przyczynia się do ekeftywniejszego zwalczania infekcji. Podobny efekt uzyskano po podaniu laktoferyny pacjentom z objawami neutropenii spowodowanej chemioterapią zastosowana w trakcie leczenia białaczki szpikowej.
 
Kolejnym mechanizmem działania laktoferyny jest jej wpływ na wzrost wrażliwości patogenów i szczepów bakterii na działanie antybiotyków. Zaobserwowano, że podaż laktoferyny przyczyniła się do zmniejszenia dawki wankomycyny stosowanej w walce z Staphylococcus epidermidis. Podobne rezultaty uzyskano w trakcie badań prowadzonych na wirusach. Uwrażliwieniu podległy m.in.: wirus opryszczki, cytomegalowirus, HIV, WZW C, WZW B, hantawirus, rotawirus, syncytialny wirus oddechowy(RVS), wirus polio, adenowirus oraz enterowirus.

Poliptetydy

Jednym z najmniej poznanych dotychczas składników kolostrum jest polipeptyd bogaty w prolinę.  PRP (eng: proline rich polypeptide) składa się z około 30 peptydów o podobnej budowie i według przeprowadzonych badań przyczynia się on do wzrostu proliferacji komórek T. PRP wytwarza rónież kilka rodzajów cytokin dzięki czemu inicjuje zapalenie w miejscu objętym infekcją.  W odpowiedzi na takie działanie układ odpornościowy wysyła komórki żerne i pzreciwciała. Polipeptyd bogaty w prolinę przyczynia się do poprawy funkcji poznawczych i hamuje stan zapalny wynikajacy ze zbyt wysokiej ekspresji tlenku azotu u osób cierpiacych na Alzheimera.

Kolejnym składnikiem kolostrum o charakterze peptydu jest glikomakropeptyd (GMP). Jest to peptyd, który pochodzi z kappa-kazeiny i dzięki obecności kwasu sjalowego charakteryzuje się właściwościami przeciwbakteryjnymi. GMP zapopiega przyłączaniu się bakterii do ścian przewodu pokarmowego.

Lizozym, laktoalbuminy, laktoglobuliny

α-laktoalbumina oraz β-laktoglobulina w połączeniu z lizozymem wykazują właściwości przeciwwirusowe, szczególnie w stosunku do wirusa HIV-1. Zaobserwowano to podczas badań prowadzonych metodą in-vitro na szczurzym modelu. Podobnie jak kazeina, hamują działanie proteazy i integrazy bedanych enzymami wirusowymi. 

Badania in-vivo wykazały możliwość zastosowania laktoalbuminy w profilaktyce i terapii. Aplikacja laktoalbuminy na 30 minut przed indukcją uszkodzenia żołądka w wyniku długotrwałego zanurzenia w wodzie lub uszkodzenia śluzówki żołądka przez etanol, wykazała znaczny efekt ochonny.

Ponad to α-laktoalbumina wykazuję właściwości regulujące stężenia tryptofanu, bedącego prekursorem serotoniny, do innych naturalnych aminokwasów co sprzyja jego przyswajaniu przez mózg człowieka. Dieta  bogata w α-laktoalbuminę zastosowana u osób podatnych na stres, zwiekszyła pobór tryptofanu i wydzielanie seortoniny w mózgu oraz obniżyła poziom kortyzolu co w konsekwencji przyczyniło się do poprawy nastroju u tych pacjentow.

Kolejną właściwoscią peptydów pochodzących z laktoalbuminy i laktoglobuliny jest działanie hipotensyjne. W badaniach przeprowadzonych na szczurach cierpiących na nadciśnienei krwi dowiedziono, że podskórne podanie laktoglobuliny skutecznie obniżało ciśnienie krwi zwierząt w zależności od dawki, nie wpływając w żaden sposób na zabużenie rytmu serca. Laktoglobulina w procesie trawienia rozpada się na dwa peptydy. Oba przyczyniają się do hamowania aktywności enzymu konwertującego angitensynę I i redukcji uwalniania endoteliny I, która zwęża ściany naczyń krwionośnych.

Lizozym obecny w kolostrum znalazł już swoje zastosowanie w produkcji m.in. odżywek dla niemowląt  czy preparatów wykorzystywanych w leczeniu przyzębia i zakażen bakteryjnych. Obecnie prowadzone są badania dotyczące właściwości przeciwbólowych jakie może wykazywać lizozym w kontekście wykorzystania ich u pacjentów poddawanych różnym terapiom nowotworowym.  

liczne badania prowadzone na kolostrum dowodzą jego skuteczności w walce z zaburzeniami pracy jelit i uszkodzeniami flory bakteryjnej spowodowanymi długotrwałym przyjmowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych popularnych na całym świecie. Kolostrum przyczyniło się do znacznej poprawy stanu tego fragmentu układu pokarowego i zmniejszenia ilości uszkodzeń u modeli poddanych analizie. Właściwości te potwierdziły zarówno badania prowadzone metodą in vitro jak i in vivo. Nadal trwają bdania mające na celu ustalenie wartości kolostrum w leczeniu inncyh stanów zapalnych spowodowanych długotrwałym przyjmowaniem NLPZ takich jak martwicze zapalenie jelit czy zapalna choroba jelit.

Dla kogo colostrum?

Kolostrum może być przyjmowane zarówno przez niemowlęta i dzieci ale także osoby dorosłe czynnie uprawiające aktywność fizyczną oraz rekonwalescentów i osoby starsze pod warunkiem, że nie wykazują nadwrażliwości na laktozę.  Małe dzieci warto suplementować kolostrum szczególnie w okresie jesienno-zimowym kiedy to łatwo o wszelkiego rodzaju infekcje. Profilaktyczne podawanie kolostrum pomoże uniknąć przyjmowania silniejszych leków w tym antybiotyków, natomiast w przypadku zachorowania, przyspieszy czas rekonwalescencji i przywróci właściwą florę bakteryjną w jelitach, która w trakcie podawania medykamentów ulega degradacji.

W przypadku osób aktywnych fizycznie kolostrum przyczynia się do wzrostu masy mięśniowej, wzmacnia odporność dzięki czemu sportowcy nie są narażeni na przerwy w treningach oraz zmniejsza procesy zapalne.  Dzięki temu mikrouszkodzenia powstałe
w mięśniach na skutek wytężonego treningu szybciej się regenerują. Dowiodły tego badania przeprowadzone na grupie osób trenujących, którym podawano kolostrum przez osiem dni jednocześnie poddając badanych seriom różnorodnych ćwczeń. Suplementacja siarą podczas treningu oporowego miała korzystny wpływ na zwiększenie siły nacisku na nogi i zmniejszenie resorpcji kości u osób starszych. Wzrostowi uległa również siła górnej części ciała, grubość mięśni, beztłuszczowa masa tkanek i funkcje poznawcze. U osób starszych kolostrum wykazuje podobne działanie jak u dzieci. Korzystnie wpływa na odporność i siły witalne. Przyspiesza proces rekonwalescencji po przebytej antybiotykoterapii, wpływa na poprawę apetytu, przeciwdziała chronicznemu zmęczeniu i wzmacnia organizm.

Autor: mgr inż. Marta Piklikiewicz