Ochrona marki i bezpieczeństwo pacjentów w branży farmaceutycznej. Technologia blockchain

Cyfryzacja przemysłu i globalizacja rynków oraz zwiększająca się konkurencja, jak i pojawienie leków z nielegalnych źródeł powoduje, że branża farmaceutyczna stoi przed kluczowym zadaniem związanym z zapewnieniem ochrony swoich marek, jak i gwarancjami bezpieczeństwa dla pacjentów. Problemy te dotyczą nie tylko ryzyka fałszerstw, które mogą zagrozić życiu i zdrowiu konsumentów, ale także kwestii zachowania zaufania i lojalności klientów wobec marki. Obecnie, informacja o pochodzeniu i składzie produktów jest kluczowa, a przejrzystość procesów staje się nie tylko wartością dodaną, ale jest fundamentem sukcesu każdego przedsiębiorstwa farmaceutycznego.

Naprzeciw tej sytuacji wychodzą nowoczesne technologie, które mogą zaoferować rozwiązania dla większości opisanych problemów. Wśród nich, blockchain wyróżnia się jako jedno z najbardziej obiecujących narzędzi, zdolne do radykalnej transformacji sposobu zarządzania łańcuchami dostaw. Blockchain, technologia pierwotnie stworzona dla cyfrowej waluty, dziś znajduje zastosowanie w wielu różnych sektorach — od finansów, po logistykę, a teraz coraz śmielej wkracza również w obszar produkcji leków. Należy zaznaczyć, że te rozwiązania stają się idealnym narzędziem do tworzenia niezmiennych i całkowicie jednoznacznych rejestrów, każdej transakcji czy przemieszczenia produktu w procesach logistycznych. Dzięki temu możliwe staje się śledzenie każdego opakowania leku od momentu dostawy surowców i jego wytworzenia, poprzez dystrybucję, aż po sprzedaż końcowemu konsumentowi. Także bezpieczeństwo pacjentów zyskuje nowy wymiar poprzez możliwość szybkiej weryfikacji autentyczności produktów. W przypadku pojawienia się podróbek na rynku, system pozwala na natychmiastowe wykrycie i zlokalizowanie źródła problemu, co znacząco skraca czas reakcji i minimalizuje potencjalne szkody. Dodatkowo, blockchain może zostać użyty do automatycznego egzekwowania umów i polityk (smart contracts), co ułatwia zarządzanie licencjami, prawami własności intelektualnej czy regulacjami bezpieczeństwa produktów. A ten obszar jest szczególnie ważny dla ochrony marki. To rozwiązanie tworzy solidne fundamenty do budowania zaufania wśród odbiorców. Transparentność procesów, potwierdzona niezawodnymi i łatwo dostępnymi danymi, pozwala konsumentom dokonywać świadomych wyborów, wzmacniając ich zaufanie do producenta.

Zrozumienie technologii blockchain

Technologia blockchain to rozproszony rejestr transakcji, utrzymywany przez sieć komputerów niezależnych od siebie, zwanych węzłami. Każdy blok w łańcuchu zawiera zbiór transakcji, który jest trwale zapisywany i chroniony przed modyfikacją dzięki skomplikowanym algorytmom kryptograficznym. Kluczowe cechy blockchaina, takie jak decentralizacja, niezmienność i bezpieczeństwo, czynią go idealnym narzędziem do ochrony danych i zapewnienia przejrzystości operacji. Decentralizacja eliminuje pojedynczy punkt awarii, niezmienność gwarantuje, że raz zapisane dane nie mogą być zmienione bez wykrycia, a zaawansowane techniki szyfrowania chronią te dane przed nieautoryzowanym dostępem.

Istniejące zastosowania blockchaina w farmacji

Blockchain, pozwalający na niezmienny i w pełni weryfikowalny zapis każdej transakcji, oferuje znaczące korzyści dla zarządzania łańcuchem dostaw w branży farmaceutycznej. W kontekście szeroko pojętych procesów logistycznych (SCM), blockchain pozwala na stworzenie spójnego i przejrzystego obrazu przepływu produktów farmaceutycznych, od momentu ich wyprodukowania, aż po dostarczenie pacjentowi. Dzięki decentralizacji danych i ich niezmienności, każdy uczestnik łańcucha dostaw, od producentów surowców, poprzez firmy farmaceutyczne, dystrybutorów, aż do aptek i szpitali, ma dostęp do tych samych, niezmiennych informacji na temat pochodzenia, daty produkcji, terminów ważności, warunków przechowywania i transportu leku. Takie rozwiązanie znacznie ułatwia weryfikację autentyczności produktów oraz potwierdza zgodność z regulacjami prawnymi i standardami jakości. Dodatkowym atutem jest możliwość śledzenia leku w czasie rzeczywistym, a to pozwala na szybkie reagowanie w przypadku wykrycia nieprawidłowości, takich jak próby wprowadzenia do obiegu podróbek czy niewłaściwe warunki transportu, które mogłyby zagrozić jakości leku.

SCM – podstawowy czynnik bezpieczeństwa

Efektywne zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM) ma kluczowe znaczenie dla utrzymania integralności produktów
farmaceutycznych, od surowców, po gotowe leki, co bezpośrednio wpływa na zdrowie i bezpieczeństwo pacjentów.
Optymalizacja łańcucha dostaw pozwala nie tylko na redukcję kosztów, ale również na zwiększenie dostępności
leków na globalnych rynkach, co jest szczególnie istotne w przypadku nagłych potrzeb zdrowotnych. Ponadto,
skuteczny SCM pomaga w zapobieganiu fałszerstwom, zabezpieczając łańcuch dostaw przed wprowadzaniem na rynek
nieautoryzowanych lub niebezpiecznych produktów

Innym aspektem, w którym blockchain rewolucjonizuje zarządzanie łańcuchem dostaw, jest zwalczanie marnotrawstwa i optymalizacja
kosztów. Przez eliminację niepotrzebnych pośredników oraz automatyzację wielu procesów za pomocą tzw. smart contracts, firmy mogą skuteczniej zarządzać zapasami, co przekłada się na redukcję kosztów operacyjnych oraz poprawiana jest dostępność leków dla pacjentów. Niektórzy globalni producenci, wykorzystując blockchain, nie tylko zwiększają bezpieczeństwo i efektywność swoich operacji,
ale również budują zaufanie wśród konsumentów i partnerów biznesowych. Spójność i jakość oraz klarowność danych zapewniona przez
blockchain pozwala również na lepszą współpracę z legislatorami i organami nadzorującymi (GIF), co jest kluczowe w regulowanej branży farmaceutycznej.

Korzyści z wdrożenia blockchaina w ochronie marki i bezpieczeństwie pacjentów
Wprowadzenie technologii blockchain w branży farmaceutycznej niesie za sobą szereg korzyści bezpośrednio dla pacjentów:

• poprawia śledzenie produktów oraz autentyczność składników leków. Dzięki temu pacjenci i dostawcy usług zdrowotnych mogą
  być pewni, że leki, które otrzymują są oryginalne i bezpieczne;
• minimalizuje ryzyko fałszerstw, co jest kluczowe w przypadku produktów, od których zależy zdrowie i życie ludzi;
• wprowadza lepszą kontrolę nad łańcuchem dostaw, a to pozwala również na zmniejszenie ryzyka błędów i zanieczyszczeń, które
  mogą wystąpić na różnych etapach dystrybucji

W efekcie, powyższe czynniki przyczyniają się do wzrostu zaufania konsumentów i poprawy ogólnego bezpieczeństwa pacjentów, co
jest fundamentem dla ochrony marki każdego przedsiębiorstwa farmaceutycznego działającego na rynku lokalnym i globalnym. Przyszłość blockchaina w branży farmaceutycznej.
Przyszłość technologii blockchain to ewolucja w kierunku, który jeszcze bardziej zwiększy jej efektywność w ochronie marki oraz
bezpieczeństwie pacjentów. Rozwój zaawansowanych protokołów zabezpieczeń i algorytmów szyfrowania, które będą coraz trudniejsze
do złamania, nawet przez komputery kwantowe (od autora: sprawdź przypis końcowy), jest jednym z oczekiwanych kierunków. Również,
rozwijane mogą być inteligentne mechanizmy automatyzujące weryfikację i egzekwowanie zgodności produktów z regulacjami bezpośrednio w blockchainie, co skróci czas reakcji na ewentualne problemy i ułatwi zarządzanie łańcuchem dostaw.

W miarę rozwoju i wykorzystania blockchaina w sektorze farmaceutycznym, można spodziewać się nowych regulacji i standardów, które będą wdrażane w celu zapewnienia odpowiedniej jakości i bezpieczeństwa danych. Regulacje te mogą dotyczyć zarówno technicznych aspektów implementacji blockchaina, jak i procedur związanych z ochroną danych osobowych i ich przetwarzaniem.
Organizacje regulacyjne, takie jak FDA czy EMA, mogą również wprowadzić wytyczne dotyczące korzystania z blockchaina do śledzenia
składników leków, co wpłynie na standaryzację i interoperacyjność systemów na całym świecie.

Warto zauważyć, że niedawne wprowadzenie przepisów dotyczących serializacji leków w Unii Europejskiej, wymagających unikatowego oznakowania każdego opakowania leku, stanowi obecnie kluczowy element zabezpieczeń mających na celu zwalczanie fałszerstw farmaceutycznych. Serializacja pozwala na śledzenie każdego produktu przez cały SCM – od producenta, po konsumenta. Właśnie w tym
kontekście, technologia blockchain może generować kolejne ewolucje powodujące znaczne ulepszenie obecnych systemów serializacji. Dzięki swoim właściwościom, jak niezmienność i decentralizacja, blockchain może zapewnić dodatkową warstwę bezpieczeństwa i przejrzystości. Możliwość prowadzenia niemożliwego do sfałszowania rejestru transakcji dla każdego wyprodukowanego leku nie tylko
zwiększa bezpieczeństwo produktów farmaceutycznych, ale także ułatwia weryfikację autentyczności i pochodzenia leków przez regulatorów, dostawców oraz konsumentów. Co więcej, integracja blockchaina z systemami serializacji może umożliwić automatyzację wielu procesów związanych z zarządzaniem łańcuchem dostaw, co przyczynia się do bardziej efektywnej i mniej podatnej na błędy dystrybucji leków. Takie przyszłościowe połączenie technologii może stanowić solidne fundamenty dla kolejnych metod zabezpieczeń farmaceutycznych, oferując zarówno bezpieczeństwo, jak i efektywność operacyjną.

Techniczne, operacyjne i prawne bariery we wdrożeniu blockchaina

Wdrożenie blockchaina w branży farmaceutycznej napotyka liczne wyzwania. Zagadnienia technicznie to głownie integracja z istniejącymi systemami IT i skalowanie infrastruktury. Nie dość, że są to procesy skomplikowane, to dodatkowo kosztowne. Następnie do trudności operacyjnych warto zaliczyć przeszkolenie personelu i dostosowanie wewnętrznych procedur do nowego systemu, które wymagają czasu i zasobów. Także z punktu widzenia prawnego muszą być spełnione wszystkie wymogi dotyczące ochrony danych osobowych i bezpieczeństwa informacji, co w niektórych rejonach może być trudne do osiągnięcia. Należy zaznaczyć, iż ochrona danych jest kluczowym zagadnieniem, szczególnie gdy blockchain będzie rejestrował informacje wrażliwe, takie jak dane zdrowotne pacjentów. Warto się tutaj pochylić nad koniecznością opracowania mechanizmów, które będą chronić dane przed nieautoryzowanym dostępem, jednocześnie zachowując przejrzystość i dostępność informacji dla upoważnionych użytkowników. Skalowalność technologii to kolejne wyzwanie, szczególnie w kontekście globalnych łańcuchów dostaw, gdzie liczba transakcji i interakcji może być złożona i znacząca.

Możliwa czy raczej konieczna współpraca między firmami farmaceutycznymi a organami regulacyjnymi

Na dzień dzisiejszy jest na świecie kilka firm farmaceutycznych i organów regulacyjnych, które już teraz współpracują, aby wykorzystać
blockchain do lepszego monitorowania i zarządzania produktami leczniczymi. Przykładowo, uruchomiony jest program pilotażowy przez FDA w USA, którego zadaniem jest zbadanie możliwości blockchaina w śledzeniu i weryfikacji leków. Celem jest nie tylko zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, ale także zapewnienie, że produkty są autentyczne i nie zostały zmodyfikowane na żadnym etapie łańcucha dostaw. Tego typu inicjatywy staną się z czasem wzorcem dla przyszłych regulacji i zaprezentują, jak współpraca między sektorem publicznym a prywatnym może prowadzić do znaczących ulepszeń w zarządzaniu łańcuchem dostaw w branży farmaceutycznej.

Teraźniejszość i przyszłość technologii blockchain w farmacji

Mając na uwadze powyższe zagadnienia warto wykazać, że technologia blockchain może w niedługim czasie pełnić kluczowe znaczenie w ochronie marki i bezpieczeństwie pacjentów w branży farmaceutycznej. Jej zdolność do zapewnienia niezmienności, decentralizacji
i bezpieczeństwa danych pozwala na znaczącą poprawę w monitorowaniu i zarządzaniu łańcuchem dostaw leków. To nie tylko zwiększa zaufanie konsumentów dzięki gwarancji autentyczności produktów, ale także przyczynia się do znacznego ograniczenia ryzyka
związanego z obrotem podrabianymi lekami, co jest bezpośrednio związane z bezpieczeństwem pacjentów. Blockchain oferuje również obiecujące perspektywy w kontekście przyszłych zmian w branży farmaceutycznej na skalę globalną. Jako technologia umożliwiająca
pełną przejrzystość łańcucha dostaw, może odegrać podstawową rolę w adaptacji branży do coraz bardziej rygorystycznych międzynarodowych regulacji dotyczących śledzenia i weryfikacji leków. Na dzień dzisiejszy trudno ocenić kierunek rozwoju, ale można
wskazać, iż zastosowanie blockchaina może także przyspieszyć globalne działania na rzecz standaryzacji procesów bezpieczeństwa i jakości, co na pewno przyczyni się do zwiększenia skuteczności dostaw leków oraz ich bezpieczeństwa na całym świecie. Patrząc na obecne trudności w zakresie dynamiki zmian w globalnym SCM może to być jeden z czynników wprowadzających nowe rozwiązania czy „modus operandi”. Natomiast długoterminowo, blockchain zapewne będzie sprzyjać innowacjom w produkcji leków poprzez lepsze zarządzanie danymi z badań klinicznych i możliwość ich bezpiecznego dzielenia się między autoryzowanymi podmiotami. W miarę rozwoju i dojrzewania technologii blockchain pojawią się kolejne rozwiązania pozwalające na szerszą integracją z innymi zaawansowanymi technologiami, takimi jak sztuczna inteligencja i big data. Pozwoli to na jeszcze większą optymalizację procesów produkcyjnych i logistycznych w branży farmaceutycznej. Cóż, trudno jednoznacznie powiedzieć, ale wygląda na to, że blockchain w najbliższych latach stanie się nie tylko narzędziem operacyjnym, ale także strategicznym składnikiem umożliwiającym firmom farmaceutycznym budowanie przyszłości, gdzie bezpieczeństwo pacjentów i ochrona marki są na najwyższym poziomie, a wszelkie operacje są przejrzyste i właściwie chronione przed cyberzagrożeniami.

Przypis końcowy.

Komputery kwantowe i przez wielu określana jako „global game changer” technologia kwantowa, która wykorzystuje prawa fizyki kwantowej do przetwarzania informacji, posiada potencjalną zdolność do łamania większości obecnie używanych algorytmów kryptograficznych. Takie algorytmy są fundamentem dla zabezpieczeń technologii blockchain, która pozwala na ochronę danych przed nieautoryzowanym dostępem. W związku z tym, rozwój komputerów kwantowych może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa systemów blockchain i innych systemów zabezpieczeń, umożliwiając potencjalnie szybkie złamanie kluczy kryptograficznych,
które obecnie uważane są za bezpieczne. Aby przeciwdziałać tej potencjalnej podatności, rozwijane są tak zwane rozwiązania kryptografii post-kwantowej pozwalającej na skuteczną ochronę integralności danych poprzez unikalne algorytmy i rozwiązania w zakresie wymiany kluczy kryptograficznych i podpisów cyfrowych. Daje to możliwość zapewnienia najwyższego poziomu ochrony przed przyszłymi zagrożeniami. Te „odporne na technologię kwantową” algorytmy są projektowane tak, aby nawet zaawansowane komputery kwantowe nie były w stanie ich łatwo złamać. Wprowadzenie i integracja tych nowych algorytmów do systemów blockchain będzie kluczowe, aby zapewnić ich odporność na przyszłe ataki i utrzymać bezpieczeństwo danych. Dlatego też, aktualizacja i ulepszenie zabezpieczeń blockchaina za pomocą technologii post-kwantowych stają się niezbędne dla zapewnienia długoterminowej ochrony tych systemów w obliczu postępujących obecnie prac nad komputerami kwantowymi. Wdrażanie tych technologii pozwoli utrzymać zaufanie do blockchaina jako bezpiecznej i niezawodnej platformy do przetwarzania i przechowywania danych w różnych zastosowaniach – nie tylko farmaceutycznych.